10000 KM LONG DISTANCE (2014)
https://www.imdb.com/title/tt3114132/
Η ταινία πραγματεύεται το θέμα των σχέσεων από απόσταση, ένα αρκετά επίκαιρο θέμα στην εποχή μας. Στην αρχή της ταινίας, βλέπουμε ένα φυσιολογικό ζευγάρι, με τις δικές του ιδιαιτερότητες, να έχει μια σχετικά καλή και φυσιολογική σχέση, με χιούμορ και καλή επικοινωνία, έχουν όνειρα, ενώ επιθυμούν να κάνουν παιδί. Αμέσως μετά έρχεται ένα e-mail στο οποίο αναφέρεται ότι δέχτηκαν την σύντροφο για δουλειά σε αρκετά μακρινή απόσταση από τον τόπο κατοικίας του ζευγαριού. Η ταινία είναι θα λέγαμε καταπληκτικά ρεαλιστική, αφού αποτυπώνει με πολύ ρεαλισμό αυτό που συμβαίνει, όπως συμβαίνει σε αρκετά ζευγάρια γύρω μας.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι το ζευγάρι, όπως παρουσιάζεται στην ταινία, δεν είναι ένα ζευγάρι με ιδιαίτερα προβλήματα. Τα περισσότερα προβλήματα που προκύπτουν μετέπειτα είναι επόμενο σε ένα βαθμό να συμβούν, εξαιτίας της απόστασης και της μη φυσικής επαφής. Περιγράφονται τα προβλήματα ως προς την επικοινωνία, τη σεξουαλικότητα, την ανάγκη κοινωνικοποίησης της συντρόφου, τα αισθήματα ζήλιας του συντρόφου, η μοναξιά, η αμηχανία, κ.α. Κάνουν λάθη, όμως όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό, ενώ σίγουρα προσπαθούν και νοιάζονται ο ένας για τον άλλο.
Το πρόβλημα των σχέσεων από απόσταση είναι συχνό μεν στην εποχή μας αλλά δεν παύει να είναι αρκετά δύσκολο. Βέβαια, και στις παλαιότερες εποχές υπήρχε το ίδιο πρόβλημα, με άλλα όμως χαρακτηριστικά, καθώς τότε η επικοινωνία ήταν από μηδαμινή έως αδύνατη. Τότε, όμως, ήταν μεν δύσκολο για κάποιον άνθρωπο να αντιμετωπίσει τη μοναξιά και την αμφιβολία, εφόσον όμως το κατάφερνε, δεν είχε να αντιμετωπίσει την καθημερινή τριβή. Τώρα, αν και η επικοινωνία είναι σε πολύ καλύτερα επίπεδα, αυτό δεν εξαλείφει το πρόβλημα της απουσίας της φυσικής παρουσίας του άλλου- το χάδι, η αγκαλιά, το σεξ, η επικοινωνία δύο ατόμων που βρίσκονται στον ίδιο χώρο δεν μπορεί να αντικατασταθεί από την online επικοινωνία.
Ένα άλλο ζήτημα είναι το ζήτημα των επιλογών. Από τη μία είναι λογικό να θέλει κάποιος να βρει μια δουλειά που τον ευχαριστεί, αυτό όμως μπορεί να σημαίνει ότι θα πρέπει να πάει σε άλλη πόλη και να αφήσει πρόσκαιρα το/τη σύντροφο. Είναι απολύτως θεμιτό μεν να δοθεί η ευκαιρία σε κάποιον να πραγματοποιήσει το όνειρό του. Είναι σημαντικό, όμως, να αναρωτηθούμε για το από ποιον τίθεται το δίλημμα αυτό. Η παγκοσμιοποίηση, ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, το κοινωνικό σύστημα που υπάρχει, δεν μπορούν να εγγυηθούν εργασία για όλους στον τόπο τους. Συνεπώς, οι εργαζόμενοι καλούνται να μεταναστεύουν είτε απλά για να βρουν εργασία είτε για να βρουν μια καλύτερη εργασία (που τους αρέσει καλύτερα ή που τους δίνει καλύτερες συνθήκες). Προφανώς και σε κανένα κοινωνικό σύστημα δεν μπορεί να εξασφαλιστεί το να έχει κανείς τη δουλειά που θέλει π.χ. σε ένα μικρό χωριό. Παρόλα αυτά, οι σημερινές συνθήκες είναι υπερβολικά δύσκολες για τους εργαζόμενους, καθώς καλούνται να αλλάζουν χώρες, πόλεις, και ηπείρους για να βρουν μια απλά αξιοπρεπή δουλειά, και ανάλογα πάντα με τις ανάγκες του κεφαλαίου και της οικονομίας. Επίσης, πολλές φορές δεν υπάρχει κανένα χρονικό περιθώριο για να σκεφτεί το άτομο την επιλογή του, καθώς καλείται να αποφασίσει μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Όλοι γνωρίζουμε πώς έχουν τα πράγματα στον ιδιωτικό τομέα, ενώ ακόμα και στο δημόσιο τομέα, οι αναπληρωτές έχουν ελάχιστα εικοσιτετράωρα για να αποφασίσουν. Οπότε, ο κάθε εργαζόμενος/ σύντροφος κάνει μεν μια επιλογή, αλλά δεν είναι ουσιαστικά πλήρως ελεύθερη, αλλά πολύ περιορισμένη, ενώ δεν έχει και χρόνο για να την σκεφτεί.
Η ταινία μας δείχνει ότι οι σχέσεις
από απόσταση έχουν ανάγκη περισσότερο από ποτέ την ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη και
την κατανόηση. Οι ατελείωτες ώρες στο skype δεν βοηθούν, καθώς κάθε άνθρωπος πρέπει να δημιουργήσει ένα
κοινωνικό κύκλο στο μέρος που βρίσκεται. Ούτε χρειάζεται και ο άλλος σύντροφος
να έχει αισθήματα ζήλειας με κάθε νέα κοινωνική επαφή του άλλου συντρόφου.
Παραθέτουμε τον παρακάτω διάλογο από την ταινία ενδεικτικά:
<<Σέρτζι: Ποιο είναι το πρόβλημα;
Άλεξ: Δεν ξέρω.
Σέρτζι: Είμαι εδώ.
Άλεξ: Μερικές φορές αναρωτιέμαι τι κάνω εδώ.
Νιώθω ηλίθια.
Σέρτζι: Δεν είσαι ηλίθια. Είναι φυσιολογικό να αναρωτιέσαι γι 'αυτό.
Τα πάντα είναι καινούργια.
Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι.
Έχεις μία πραγματική πόλη εκεί έξω.
Έχεις κάνει ένα πάρα πολύ μακρύ ταξίδι για να μείνεις εκεί, σωστά;
Πήγαινε να κάνεις πράγματα, συνάντησε ανθρώπους, πες ένα γεια στους γείτονές σου, ψήσε τους ένα κέικ.>>
Οι πρωταγωνιστές της ταινίας δεν είναι ήρωες. Έχουν πολύ καλά στοιχεία, κάνουν και λάθη, το παλεύουν όμως. Προσπαθούν επίσης να μην αφήσουν ούτε τη σεξουαλικότητά τους να χαθεί. Σημαντική είναι η στιγμή που επέρχεται επιθυμία για αλλαγή του αρχικού πλάνου που προέβλεπε διαμονή χωριστά για ένα χρόνο. Αντιλαμβανόμαστε ότι ο άνθρωπος εξελίσσεται και δεν μπορεί να δεσμεύεται επ’ άπειρον σε μια επιλογή, όμως η αρχική δέσμευση μεταξύ του ζευγαριού έχει πολύ μεγάλη σημασία. Και είναι πιθανό, μετά από ένα σημείο, οι επιλογές του ενός να μην είναι συμβατές με τις επιλογές και τα θέλω του άλλου. Το μόνο που μπορούμε να προτείνουμε σε τέτοιες περιπτώσεις είναι το να προσπαθεί κανείς για όσο νιώθει ότι το επιθυμεί. Να νιώθει δηλαδή ότι περνά μεν μια προσωρινή δύσκολη περίοδο, αλλά επιθυμεί να συνεχίσει και θεωρεί ότι αξίζει να προσπαθήσει. Από εκεί και πέρα μπορούν να μπουν όρια, όπως τίθενται και στην ταινία, αν και προτιμότερο είναι να μην τίθενται με άκρως εκβιαστικό τρόπο. Σε κάθε περίπτωση, το ζευγάρι είναι αυτό που κρατάει την τύχη του στα χέρια του μεν, παρόλα αυτά, και ως προς το ζήτημα της ηθικής ευθύνης, δεν πρέπει να ξεχνάμε και το οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο γίνονται οι όποιες επιλογές και το αν αυτές αποτελούν ουσιαστικά ελεύθερες επιλογές.
Κλείνοντας, η ταινία θεωρούμε ότι είναι αρκετά ρεαλιστική, ενώ πρέπει να επισημάνουμε ότι κάθε ζευγάρι μπορεί να δώσει το <τέλος> που αυτό επιθυμεί σε μια αντίστοιχη με την ταινία κατάσταση. Η θέαση της ταινίας δύναται, εφόσον κατανοηθεί ορθά και όχι επιφανειακά, να βοηθήσει ένα ζευγάρι ώστε να δει λάθη που έχουν συμβεί και το πώς μπορεί να τα διορθώσει, να δει ο ένας καλύτερα την οπτική του άλλου συντρόφου, να βοηθήσει δηλαδή στην ενσυναίσθηση. Επιπρόσθετα, μπορεί να αναδυθούν έντονα συναισθήματα, ταυτίσεις, και γνωσιακές αντιλήψεις, των οποίων η επεξεργασία τους σε ένα ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο πιθανόν να είναι αρκετά ωφέλιμη. Τέλος, ίσως η ταινία μπορεί να χρησιμεύσει και σε περιπτώσεις προετοιμασίας ενός ζευγαριού για ένα συγκεκριμένο διάστημα στο οποίο για διάφορους λόγους θα πρέπει να βρίσκονται σε διαφορετικό μέρος.
Σάκης Καφφεσάκης
